آسیب شناسی صنعت توریسم درمانی در ایران و راهکارهای بهبود آن (مطالعه موردی: استانهای شمالی کشور)

چکیده : در دهه های اخیر جهانگردی به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی مطرح بوده است و همه کشورها در رقابتی تنگاتنگ برای بهره گیری از مزایای این صنعت می باشند . سفر برای درمان و بازیابی توان یکی از مهم ترین اهداف گردشگری است. پدیده ای به نام گردشگری درمانی امروزه از رو به رشد ترین بخش های صنعت گردشگری در جهان به شمار می رود. موقعیت استراتژیک و ویژه جغرافیایی، سابقه درخشان و کهن پزشکی و طب ایرانی، وجود پزشکان ماهر و سرشناس در رشته های مختلف، تعرفه های پایین در مقایسه با کشورهای منطقه و... و از سوی دیگر جاذبه های طبیعی، مذهبی و فرهنگی می تواند ایران را به قطب توریسم درمانی منطقه تبدیل نماید. اولین قدم برای رسیدن به چنین جایگاهی توجه به موانع و چالش هائی است که توسعه و جذب توریسم خارجی در کشورمان را تحت تأثیر مستقیم قرار می دهد. لذا هدف این تحقیق این بودکه به شناسائی و اولویت بندی چالشها و موانع مهم موجود بر سرراه پیشرفت و توسعه و جذب توریسم درمانی در کشور بپردازد. در این راستا ، پس از مطالعه و بررسی ادبیات تحقیق، 34 شاخص به عنوان موانع اصلی در زمینه توسعه توریسم درمانی شناسایی گردید. پس از قرار دادن این 34 شاخص درپرسشنام? اولیه و توزیع آن، از روش تحلیل عاملی جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و تقلیل متغیرها استفاده گردید که به ترتیب پنج عامل: موانع فنی و زیرساختی، موانع فرهنگی و اجتماعی ، موانع سازمانی و مدیریتی، موانع حقوقی و اجرایی و موانع انسانی به عنوان مهمترین موانع توسعه و جذب توریسم درمانی حاصل گردیدند. در گام بعد به منظور تعیین میزان اهمیت هر یک از معیارها و شاخص ها در مقایسه با یکدیگر پرسشنامه مقایسات زوجی میان معیارها و شاخص ها طراحی و توزیع گردید که نتایج حاصل از تحلیل سلسله مرتبی ahp نیز نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی را مورد تأیید قرار داد. واژگان کلیدی : توریسم ، توریسم درمانی ، توریسم درمانی در ایران ، تحلیل عاملی ، روش سلسله مراتبی ahp